In de vierde nota RO is ooit aangegeven dat Arnhem en Nijmegen een stedelijk knooppunt zouden vormen. In theorie is daarmee het idee van een dubbelstad Arnhem-Nijmegen geboren. Wie heeft dat toch bedacht? Het zijn twee steden die qua cultuur behoorlijk verschillen. Nijmegen als oudste stad van Nederland met haar universiteit heeft een licht bourgondische sfeer. Arnhem is pas veel later tot ontwikkeling gekomen en moet het hebben van haar creatieve industrie. Tot slot worden beide steden gescheiden door twee grote rivieren.
Wat als de verschillen geaccepteerd worden? Via internet stuitte ik op een interessant rapport van RIVM over de ruimtelijke effecten van ICT. Het kaartbeeld uit figuur 1 laat de relatieve ligging van Arnhem zien ten opzichte van kernen met ICT waarde. Apeldoorn en Deventer hebben al enige ICT bedrijvigheid. Daarnaast heeft Amsterdam het grootste internetknooppunt van het Europese vasteland en is Düsseldorf één van de andere schaarse grote ICT-knooppunten (andere zijn Brussel, Parijs, Kopenhagen en Frankfurt). Laat dit nu een belangrijke vestigingsfactor zijn voor grotere ICT bedrijven.
Interessant is dat Arnhem halverwege de Randstad en het Ruhrgebied ligt. Het kan haast niet anders dan dat er bij Arnhem onder de grond zeer snelle ICT verbindingen liggen. Kan Arnhem hierop aantakken? Boven de grond bestaat de supersnelle verbinding al. Tussen Amsterdam en Düsseldorf in, is Arnhem een ICE-station waar gewerkt wordt aan verdere uitbreiding van de vervoerscapaciteit. Dit zal de positie van Arnhem versterken.
Het RIVM-rapport, laat zien dat nieuwe ICT-bedrijven interessant zijn voor de regio. Ze hebben een werkgelegenheidsgroei ten opzichte van bestaande ICT-bedrijven met een factor 4:1! (blz. 40 van het RIVM-rapport). Naast “padafhankelijkheid” die bestaande ICT-centra versterkt, worden andere vestigingsfactoren gesignaleerd; Steden met een grote sectorale diversiteit en Steden met een grote zakelijke dienstverlening. Veel zakelijke dienstverlening leidt tot veel nieuwe ICT bedrijven (en omgekeerd). Grote diversiteit kan Arnhem bieden door in te blijven zetten op haar sterke creatieve-industrie. In combinatie met ICT zou bijvoorbeeld gedacht kunnen worden aan het steeds serieuzer worden van “edutainment”.
De ICT-ambitie voor Arnhem mag hoog zijn: “Middelgrote steden en gemeenten in de intermediaire zone van ons land (Gelderse Vallei, Arnhem/Nijmegen, Noord-Brabant) tonen gelijkwaardige en soms zelfs betere voorwaarden voor economische dynamiek dan grootstedelijke gemeenten respectievelijk gemeenten in de Randstad.” (blz. 40 van het RIVM-rapport). In combinatie met een aantrekkelijk woonklimaat als vestigingsfactor voor bedrijven met hoogopgeleid personeel, zijn de groene uitloopgebieden rond Arnhem interessant. De creatieve sector kan compenseren wat er in de Tweede Wereld Oorlog verloren gegaan is. Daarnaast gaat ‘dwars denken’ goed in Arnhem. Als je kunt skaten in een kerk, dan is er meer mogelijk!
Terug naar de stelling dat Arnhem (samen met Zwolle) de ICT ontwikkeling in Apeldoorn en Deventer zou moeten omarmen. Wat mogelijk nog ontbreekt voor dit ICT perspectief, is het verhogen van het hoogspanningsnet van TenneT (rechtsboven klikken voor de download van de netkaart). Twee hoofdsteden zouden samen met Apeldoorn en Deventer de A50-noord als ‘digitale fastlane’ op de kaart kunnen zetten, waar het nu min of meer een blinde vlek is.
Deze uitdaging vraagt stevige bestuurskunsten. In plaats van naar Nijmegen te pendelen over Rijn en Waal, zal overeenstemming gevonden moeten worden dat ICT een speerpunt wordt waarmee Arnhem zich onderscheidt. Tegelijk weet rijksoverheid Arnhem nog niet te vinden als regionaal ICT cluster in haar aanvalsplan. Als Arnhem de boot niet wil missen, dan zal ze haar blikveld (op inhoud) 180 graden moeten draaien voor een samenwerking die over de provinciegrens heen gaat. Gelukkig stoppen economische ontwikkelingen niet bij landsgrenzen. Daarmee kan Arnhem een prachtig ICT-station zijn in de trits Randstad - Arnhem - Ruhrgebied. Via de sneltrein op naar de fastlane!
