Hoe ruikt de IJssel?

Hoe ruikt de zomer? Voor iedereen anders natuurlijk. Voor mij ruikt ie naar rivierwater. Die geur die aan je huid en in je haar blijft hangen na een dag zwemmen in een grind- of zandafgraving. Eigenlijk een beetje een vies, brak luchtje als ik eerlijk ben. Maar die geur van Maaswater, vermengd met zonnebrandcrème en versgebakken frieten...onmiskenbaar een prachtige, luie zomerdag. Geen speld tussen te krijgen.

Sinds ik een jaar of 20 geleden vanuit Limburg naar Gelderland ben verhuisd, is de Maas wat uit beeld geraakt. Ik zoek 'r nog wel eens op, maar lang niet meer zo vaak als vroeger. Maar gelukkig is hier de IJssel, die me wel aan de Maas doet denken. Geen indrukwekkende, brede stroom zoals de Waal, maar een meer bescheiden, vriendelijke rivier die door een prachtig landschap meandert. Fietsen langs de IJssel is tof, het levert een stroom aan mooie Kodak-momentjes op. Dit jaar krijg je er als bonus nog een aantal fraaie kunstwerken bij geserveerd. En ook dat viezige, brakke, maar o zo lekkere geurtje van rivierwater heb ik met de IJssel onder handbereik.

De IJssel ruik je het best door een pontje te nemen. Ten minste, ik meen dat ik de rivier tijdens die oversteekjes het beste ruik. Pontjes zat, zigzaggend via de oost- en westoever kun je je hart en neus ophalen. En als je geen zin hebt in een lange fietstocht, sla je een tientje stuk bij de veerman en ga je gewoon een paar keer heen en weer. 't Is maar een tip.

Het pontje tussen Brummen en Bronkhorst is een van mijn favoriete pontjes. Aan Brummense zijde is daar namelijk een frietkraam bij geplaatst, waardoor ik mijn favoriete zomerse geurencombinatie ter plekke kan samenstellen. Toegegeven; het is wat behelpen aangezien je hier niet in de IJssel mag zwemmen. Maar het komt aardig dichtbij.

Toen ik las dat Peter de Cupere bij de veerstoep aan Brummense zijde een aantal te besnuffelen zeezoutsculpturen heeft geplaatst, was mijn interesse gewekt. Zeezout...zee...strand...met die geur is niks mis. Ook heel zomers. Ik was wel benieuwd of de geur van zee en rivier een beetje zouden combineren. Daar wilde ik wel eens gaan ruiken.

De vijf sculpturen staan in glazen vitrines opgesteld. Aan de voorzijde van elke vitrine is een geperforeerd plaatje bevestigd, waar je je benieuwde neus bij mag houden. Kleine ventilatoren helpen een handje en doen vijf verschillende geuren naar buiten zweven. En dat is eigenlijk een heel rare gewaarwording. Want dat zeezout ruik je helemaal niet. De kunstenaar heeft elk beeld namelijk van een eigen geur voorzien. En dat levert een rare combinatie op. Het beeld van het landschap zelf, met de IJssel, het frietkot en alle daarbij behorende geuren. De vijf sculpturen van de Cupere, overduidelijk Fremdkörper op deze plek en elk met een eigen vorm. En als je je neus bij die vitrine houdt, telkens weer een andere geur.

Je merkt door dit kunstwerk heel duidelijk dat je ogen en neus voortdurend samenwerken. En door de combinaties die hier gemaakt zijn, raakt die samenwerking een beetje in de war. Op een prettige manier. Ik ga over de geuren niks verklappen: ga er vooral zelf ruiken. En vergeet dan vooral niet om ook even aan de IJssel zelf te snuffelen.

De IJsselbiënnale (14 juni - 24 september 2017 ) is een internationale kunstroute langs de IJssel van Doesburg tot Kampen. Dit is het derde deel van een serie blogs van de Ruimtemakers Oost Nederland over deze route in de IJsselvallei. 

Zie ook:

deel 1: De drijvende tuinen van Zutphen

deel 2: Het verdronken sluiswachtershuisje