Stad ontmoet platteland

Keuring van jongvee, een demonstratie van landbouwwerktuigen, streekproducten, een klauterberg van stro, een presentatie van plattelandsverenigingen. Op 20 september was het weer Twentse Landdag in het Ledeboerpark in Enschede. Dit is bij uitstek de plek waar de prachtige relatie die deze stad heeft met haar buitengebied zichtbaar en beleefbaar is. 

Voor mijn eerste blog voor GSRO heb ik er voor gekozen om te schrijven over het meest dierbare stukje van de stad waar ik inmiddels ruim 25 jaar woon: het Abraham Ledeboerpark. Het park is vernoemd naar de textielindustrieel die het park door Wattez in 1880 heeft laten ontwerpen en aanleggen rondom een villa waarin de familie Ledeboer zelf woonde. Die villa is overigens afgebroken bij de schenking van het park aan de gemeente Enschede. Het is nu een stadspark dat de overgang markeert van stedelijk gebied naar het buitengebied. Als je vanaf de Hengelosestraat, een drukke provinciale weg, door de pilaren met de adelaars stapt die de ingang markeren, stap je in een andere wereld. Een gebied dat wordt gekarakteriseerd door landgoederen, natuurgebieden en landbouw en dat ook deel uitmaakt van de ecologische hoofdstructuur. En dat alles op een gooi afstand van het centrum van Enschede. Toen ik nog werkte op de Universiteit Twente was dit mijn favoriete fietsroute, ’s ochtends vroeg dwars door park, op weg naar de campus. En ’s avonds weer terug.

Het park zelf is prachtig aangelegd met open ruimtes, monumentale bomen, vijvers, perken rododendrons en boompartijen. Mensen uit de buurt komen er wandelen, joggen, laten hun hond uit, of gaan even op een bankje zitten. Daarnaast is er ook een natuureducatiecentrum gevestigd waar regelmatig tentoonstellingen voor scholen worden georganiseerd. Er is een heemtuin, de imkervereniging is er gehuisvest en er is een hertenkampje – kinderboerderij. Het mooiste aan het park is dat het je ongemerkt, stukje voor stukje meeneemt uit de stad naar het buitengebied. Aan de randen van het park en het landgoed waar het deel van uitmaakt, liggen nog sportvelden en de zorgboerderij De Viermarken. Nog iets verder doorfietsen en voor je het weet ben je in Hof Espelo; een landgoed van 800 jaar oud.

Nu was het park dus het toneel van de Twentse Landdag. Bijzonder om te zien hoe een statig park ook een evenement waar duizenden mensen op af komen kan herbergen. Mensen die met interesse kijken naar (oude) landbouwtechnieken, of zich vergapen aan bijzondere koeienrassen, of gewoon wat te eten halen. Of zich vermaken met de ‘bemerkings’ die de jury heeft bij de vier kalveren die de finale van de veekeuring halen: Een iets te breed kruis, net te rechte poten, een onregelmatigheid in het vlekkenpatroon. Ja, te leren viel er nog genoeg.

Buiten dat het een prachtige zondag in een geweldig park was, staat de Twentse Landdag voor mij ook symbool voor wat anders. Nog niet zo lang geleden had ook een stad als Enschede, met een prachtig buitengebied, eigenlijk weinig aandacht voor wat er buiten de bebouwde kom lag. Gek eigenlijk. Ik ben in Enschede komen wonen en ben er gebleven juist vanwege de combinatie van stedelijkheid en het buitengebied dat nooit ver weg is. Geïnvesteerd werd vooral in de stad, met een nieuw theater, stadspleinen, het gemeentekantoor zelf. De aandacht voor het buitengebied is er tegenwoordig volop. De Gids Buitenkans bijvoorbeeld die een kader biedt voor initiatieven in het buitengebied. Niet beperkend vanuit een bestemminsplan, maar juist inspirerend voor ondernemers. Ik denk ook aan het Interegproject Sustainable Urban Fringes waarin Enschede een belangrijke rol speelde. Daaruit kwam ook het Rondje Enschede, een in wezen heel simpel idee: zet op bestaande wegen een route uit rondom de stad, markeer die route en besteedt er aandacht aan. Door deze extra aandacht krijgen ondernemers langs het rondje extra kansen. Dat is niet alleen goed voor die ondernemers, maar ook voor de stadsrand en het buitengebied. Het is nog zoeken naar nieuwe verdienmodellen nu de landbouw steeds verder in betekenis afneemt in de stadsrand, en er steeds meer boerenerven leeg komen te staan. Verdienmodellen die uitgaan van de kwaliteit van het landschap. Het betrekken van mensen bij het buitengebied en het landschap zijn daarom van wezenlijk belang. Ook dat schoot door mijn hoofd, op de mooie zondag in het Ledeboerpark.