Spelen boven de stad

Fietsen hoog boven de stad, wie wil dat niet. Wuppertal ligt strak tussen de heuvels ingeklemd en ranke spoorwegviaducten verbinden de oude stadsdelen. In New York hebben ze hun High Line, maar die is slechts 2,2 kilometer lang. In Wuppertal hebben ze sinds vorig jaar de Nordbahntrasse en die is ruim 14 kilometer lang en als je het gedeelte dat voorbij de stad het groen ingaat meerekent, ruim 22 kilometer. 

In Oost Nederland staan we veel te weinig stil bij het economisch, sociaal en cultureel potentieel van steden in de Rhein-Ruhr metropool. En dat terwijl vanaf de grens bij Arnhem de meeste steden er binnen een uur tot anderhalf uur zijn aan te rijden. Neem vervolgens in gedachten dat er ruim 10 miljoen mensen wonen, dan wordt het toch hoog tijd om dit gebied beter te gaan verkennen.

Wuppertal is een van mijn lievelingssteden en de stad heeft vorige week met de realisatie van de Nordbahntrasse de European Greenway Award in de categorie Excellence gewonnen. Alle reden om en serie blogs over steden in de Rhein-Ruhr metropool met Wuppertal aan te vangen. 

Wuppertal is een langgerekte, in het smalle heuvelachtige dal van de Wupper gelegen stad, rijkelijk bedeeld met woningen van rond 1900 en prachtige gerestaureerde voormalige textielfabrieken. Honderden trappen en trapjes verbinden de lager en hoger gelegen straten. Je verplaatst je er met de Schwebebahn - Wuppertal was haar tijd ver vooruit toen ze begin 1900 de technieken van een zweeftrein wist toe te passen – en als het echt niet anders kan pak je de auto. Voor fietsen was de stedelijke structuur van de stad tot voor kort niet geschikt.

Maar een jaar geleden was daar ineens de Nordbahntrasse, ontstaan vanuit een burgerinitiatief. Aangelegd op een verlaten spoorwegtraject voert de Nordbahntrasse je hoog verheven boven de stad via tientallen elegante viaducten en koele tunnels gelijkvloers naar de andere kant van de stad. Vanaf de openingsdag is het traject een speelparadijs voor volwassenen geworden. Fietsen, wandelen, hardlopen, skaten, longboarden, nordic walking, noem het maar op en het gebeurt er.

De Nordbahntrasse betreden is een bijzonder grootstedelijke ervaring. Vanaf de talloze viaducten heb je een adembenemend uitzicht over de stad en de omringende heuvels. Kortere tunnels zijn versierd met prachtige streetart, langere tunnels komen dankzij de kleurige led-verlichting iets minder sinister over. De voormalige stations langs het traject zijn hippe verblijfsplekken geworden, de uitbaters zijn veelal ondernemers nieuwe stijl met sociale doelstellingen en biologisch eten op de kaart. 

Het afgelopen voorjaar stuitte ik voor het eerst op de Nordbahntrasse. Ik was op slag verliefd en keerde er bij elk bezoek aan Wuppertal naar terug en pakte er telkens een stukje lopend van op. Zo’n strakke baan wil je als Nederlander eigenlijk op de fiets meemaken, maar een fiets huren in Wuppertal is niet eenvoudig. De laatste keer dat ik er was heb ik heel wat fietsenzaken afgebeld, maar ze deden geen van allen aan fietsenverhuur. Gelukkig was er UtopiastadtRad, een sociaal maatschappelijk initiatief met een fietsenwerkplaats, gevestigd in het oude Bahnhof Mirke langs de Nordbahntrasse en geopend op een beperkt aantal dagen. Als je ze open treft, mag je bij hen zo een fiets meenemen en betaal je achteraf wat het je waard is geweest. Fantastisch toch!

Leefbaarheid staat bij steden hoog op de agenda en Wuppertal scoort daarop flink: de aanleg van de Schwebebahn heeft het leefklimaat van deze in het dal geperste stad al ruim 100 jaar geborgd en nu komt daar door het in gebruik nemen van de Nordbahntrasse een tweede schone transportas bij.

Helemaal terecht zoals de jury van de European Greenway award de toekenning verwoord: 'For the transformation of the 22 Km of an abandoned railway line into an excellent inner city greenway, that develops an alternative infrastructure to connect urban and rural, furthermore protecting and enhancing industrial heritage. Pushed by citizens’ initiative, it has resulted in a very succesful public/private partnership with a very high positive impact in current and potential users'.

Deze blog over Wuppertal is een eerste in een serie blogs over steden in de Rhein-Ruhr metropool. Het Ruhrgebied wordt door Nederlanders nog steeds geassocieerd met een vervuild industrieel landschap en overgeslagen. Steden als Keulen en Düsseldorf komen bij de meesten alleen maar in beeld als het om de kerstmarkt gaat. Maar het fascinerende weefsel van steden in de Rhein Ruhr regio heeft zoveel potentie. En dat allemaal op steenworp afstand van onze oostgrens.