Lokaal ondernemerschap: Basis voor ruimtelijke inrichting?

Zwolle: in de Sassenstraat lijkt het feest. Geen vlaggetjes, maar een kakafonie aan lampenkappen fleurt de straat op. Bij de Sassenpoort is er één uitvergroot. Is het kunst? Is het slimme reclame? In elk geval is het een cadeautje dat verrast en aangenaam prikkelt. Op microniveau is de openbare ruimte beïnvloed door ondernemers. Zelfs een grauwe dag heeft geen regenboog meer nodig om vrolijk gekleurd te worden. Opvallend veel fotografen lopen door de straat en vrijdag avond kwam de bezoeker letterlijk in de spotlights. Het doet al een beetje verheugen op een volgende speelse actie van deze winkelstraat.

Een ander voorbeeld van ondernemerschap en ruimtelijke inrichting hoort bij Wijhe. Vanwege leegstand is hier letterlijk meer werk aan de winkel geweest. In “over >” is een artikel gewijd aan dit onderwerp: “Samen moet je het doen!”. De lokale ondernemersvereniging is al sinds 2011 aan het werk en begint daar nu de vruchten van te plukken. Wat ’t project bijzonder maakt, is dat er breder gekeken is dan de eigen ‘toko’. Een aantal karakteristieken van dit ‘commerciële noaberschap’ is hier kort genoemd:

Gemotiveerde Wijhenaren van allerlei pluimage zijn gevraagd om mee te denken, waardoor het netwerk van de winkeliers opgeschaald is. Daarnaast worden verschillende partijen die een rol kunnen spelen in het oplossen van de leegstand, actief benadert. En ten slotte, de ondernemers geven elkaar cursussen.   

 Een laatste voorbeeld van ondernemerschap en ruimtelijke inrichting, is de ‘turboverkaveling’ in Winterswijk. Hier hebben DLG, LTO en het Kadaster mediationvaardigheden gecombineerd met technische ondersteuning door GIS.  Deelnemers hebben vrijwillig meegewerkt in de ruilverkaveling, maar zeker niet vrijblijvend. Op basis van verwachte meerwaarde voor het bedrijf hebben de participanten financieel bijgedragen aan het proces. De boeren kennen  het gebied en elkaar goed. Geopperde ideeën worden zichtbaar gemaakt via GIS. Hierdoor is een proces dat via juridische weg jaren kan duren, ingekort naar een periode van maanden.

In bovenstaande voorbeelden hebben ondernemers maximale invloed gehad, ongeacht de schaal van de drie gebieden. Daarnaast is er natuurlijk een oude bekende van toepassing: URGENTIE. Zonder dit ingrediënt biedt de bekende situatie genoeg comfort en zullen mensen reageren als de bekende kikker die bij het geleidelijk opwarmen van het water vergeet te springen om te overleven.

Wat specifiek is voor ’t succes in de casussen is dat er sprake is van lokaal ondernemerschap, waardoor de ondernemers de omgeving goed kennen én zich erbij betrokken voelen. Een andere factor is simpelweg het ondernemerschap zelf. Een ondernemer weet dat ‘de kost voor de baat uit gaat’. Hij is bereid om te investeren, mits het ook iets voor hemzelf mag opleveren. Als laatste lukt ‘t dankzij samenwerking, waarbij de mooiste resultaten ontstaan als er ook buiten de eigen sector gekeken wordt. Al deze ingrediënten maken dat er een kracht van onderop aangeboord is.

Betekent dit dat wet en overheid niet meer nodig zijn?

Zeker niet…  Een wettelijk kader zorgt voor richtlijnen en realistische verwachtingen. Een goede afweging van publieke belangen blijft een regietaak voor de overheid. Maar de energie die lokaal ondernemerschap los maakt, die is goud waard!