Zwolle scoort goed bij MKB, Arnhem minder, Nijmegen onzichtbaar

Zwolle scoort de laatste tijd opvallend goed in economische studies. Recent kwam daar het oordeel van het (Midden-en Kleinbedrijf) MKB bij. Op een gewogen score van 4 indicatoren over vriendelijkheid voor de ondernemers scoorde Zwolle in Overijssel een tweede plaats na de gemeente Rijssen Holten. Arnhem brengt het erop de Gelderse lijst slechter van af. De Gelderse hoofdplaats bekleedt een 27 ste plaats en is in vergelijking tot vorig jaar 12 plaatsen geduikeld. Nijmegen is pas te vinden op plaats 50. De lijst in Gelderland wordt aangevoerd door Barneveld.

De gemeenten in Nederland zijn door MKB ondernemers gescoord op vier kenmerken. De tevredenheid van ondernemers over de eigen gemeente, het imago van de gemeente bij ondernemers van buiten, de gemeentelijke communicatie en het beleid ten aanzien van het MKB en de hoogte van de gemeentelijke lasten. De MKB ranglijst voor vriendelijkste gemeente is om meerdere redenen het bestuderen waard. Je zoekt allereerst naar een patroon, een mogelijke samenhang tussen kenmerken van de plaats en de score op ondernemersvriendelijkheid. Even had ik de indruk dat de plaatsen in de Bible Belt hoog scoorden. Barneveld en Ede doen het al enkele jaren goed op deze MKB ranglijst. Dan zou ondernemersvriendelijkheid kunnen worden verbonden aan mentaliteit in een bepaalde plaats. De ranglijst geeft daarvoor voorzichtige indicaties.

Maar, zo bedacht ik mij, het kan ook zijn dat er een omgekeerd evenredig verband bestaat tussen belevingswaarde van een plaats en de ondernemersvriendelijkheid. Met andere woorden, hoe minder belevingswaarde een plaats hoeft te beschermen, hoe vriendelijker het ondernemersklimaat kan zijn. Door fantaserend kon ik me daar nog wel iets bij voorstellen. Plaatsen met belevingswaarde, bijvoorbeeld in de vorm van een historische kern, koesteren het speciale ensemble van de plaats en zijn beducht voor verstorende invloeden van de markt en leggen wellicht meer beperkingen op. Maar dan is Zwolle toch wel een hele duidelijke dissonant. Zwolle is onmiskenbaar een stad met belevingswaarde, maar scoort hoog op ondernemersvriendelijkheid. En ook de hoge plaats van Zaltbommel op de Gelderse lijst valt dan niet te verklaren.

Is dan de grootte van de gemeente de verklarende variabele? De  hoog scorende gemeenten in Gelderland bevinden zich wel zo'n beetje in de 20.000 tot 50.000 inwoners range. In Overijssel staan Rijssen Holten, Hardenberg, Wierden, Dalfsen hoog. Maar naast de hoge klassering van Zwolle, vallen hier toch ook Enschede en Deventer in positieve zin op. Ontegenzeggelijk steden met belevingswaarde die desalniettemnin receptief zijn voor ondernemerswensen.

De aanwezige infrastructuur kan uiteraard ook een belangrijke invloed uitoefenen op het ondernemersklimaat. Als je van de twee oostelijke provincies de top drie pakt, ontstaat het volgende beeld. De Overijsselse top drie, Rijssen Holten, Zwolle, Hardenberg is relatief goed verbonden met het (rijks)wegennet. Vooral Rijssen Holten en Zwolle liggen nabij belangrijke hoofdaders van verkeer. In Gelderland geldt dat Barneveld, Duiven en Ede prma zijn gelegen aan A 12 en A 30. Er lijkt voorzichtig gezegd enige correlatie mogelijk tussen geografische kenmerken en mate van ondernemersvriendelijkheid.

Tot slot loont het nog de moeite te bezien welke politieke kleur in de onderscheiden plaatsen de economische portefeuille behartigt. In Overijssel zijn de portefeuillehouders economie van CDA of VVD huize. In Gelderland behartigt één burgemeester de economische portefeuille, de overige 2 plaatsen hebben een VVD of CDA wethouder voor het bedrijfsleven.

Grootte, ligging van een plaats verklaren ongetwijfeld in enige mate ontvankelijkheid voor ondernemerswensen. Daarnaast lijkt het mogelijk het bestuur en organisatie van een gemeente krachtig te richten op ondernemers. Zwolle is daarvan een uitgelezen voorbeeld. Zelfs het betaald voetbal in de Overijsselse hoofdstad profiteert van de economische voorspoed.