GSRO blog

Die zomerweken. Dit jaar vooral verhuizen, maar zoals altijd ook lezen en luieren. Maar oh dat lezen! Van al die duizenden zinnen die ik de afgelopen maand las, blijft er één robuust hangen in het volle hoofd. ‘Die Liebe krepiert an der Geographie‘. Machtig mooi. Deze zin trof ik aan in ‘Der Gang vor die Hunde’ van Erich Kästner. Misschien is het boek bij u beter bekend als ‘Fabian’. Naar de hoofdpersoon Jakob Fabian in dit...

Apeldoorn scoort op de ranglijst van stedelijke steden niet hoog. Maar misschien wil Apeldoorn dat ook helemaal niet. En doet die stedelijkheid er helemaal niet zo toe. Nu wil het toeval dat ik enkele maanden interim en onderzoekend in Apeldoorn verblijf. Eerlijk? Apeldoorn is voor mij van voorbijgaande aard. Ik zou niet licht besluiten mij definitief in deze plaats te vestigen. Ondanks dat Apeldoorn ontegenzeggelijk over kwaliteiten beschikt. Dat heeft vooral te maken met het, laat...

Op de sofa in mijn tijdelijk onderkomen in Apeldoorn luier ik. Hoog en ver weg zie ik een vliegtuig witte strepen trekken door het firmament. Ja, ik hou daar wel van. Luieren, maar ook vliegtuigen. Toch is dit laatste een gevoelig onderwerp. Vliegtuigen en de Veluwe. Ik ben me daarvan bewust. Vakantiecharters van en naar Lelystad Airport zullen binnenkort op lagere hoogte de Veluwe passeren. Niets aan de hand, zou je zeggen. Allemaal bos, minder mensen, dunbevolkt kortom minder overlast. Maar dat is te kort door de bocht. Er wordt behoorlijk geprotesteerd. De regio biedt verzet, incluis de verzamelde lokale overheden. Boeiend, die opengetrokken registers met argumenten. Een breed spectrum wordt bespeeld. Van effect op natuur en landschap, tot schadelijke gevolgen voor de mens.

Maar toch. Kijk, die natuur, die redt zich wel. Uit een eerder bestaan weet ik dat vliegverkeer en natuur heel aardig samengaan. De buizerd bij Schiphol past zijn broedgedrag moeiteloos aan op de ochtendvlucht van KLM naar Aberdeen, bij wijze van spreken. De natuur laat niet met zich dollen! Vliegtuigen zijn incidenten van voorbijgaande aard. Rondom luchthavens tiert een weldadige ‘ecologie’ juist omdat conform de Luchthavenwet (bestaat die nog?) zoveel afstand bewaard moet blijven tussen menselijke activiteit en de start -en landingsbanen. Grappend stelden we wel eens dat de beste garantie voor een robuuste natuur de aanleg van vliegvelden zou zijn. Maar het punt is de ‘mens’. Die heeft last van vliegtuigen, geluidhinder, verstoring woon-en recreatiegenot. Reële kwesties. Wil ik niets op afdingen.

In navolging van de rechtsfilosoof John Rawls heb ik, gelet op de verhitte discussies, wel een zeker verlangen om terug te keren naar een oorspronkelijke uitgangspositie. Retour naar de situatie dat we geen enkel benul hebben van onze posities of belangen in een samenleving. Welke afspraken zouden we vanuit deze onwetendheid maken en hoe zorgen we ervoor dat deze afspraken rechtvaardig zijn. Zo zou de opgave kunnen zijn vanuit onwetendheid een stelsel van luchtroutes boven NL te ontwerpen. Welke overwegingen zouden dan relevant zijn? Over welke delen van ons land moeten die routes worden geleid? Dunbevolkt, dichtbevolkt, ontzien we de natuur of de mens, moeten de vliegbewegingen geconcentreerd op een locatie samenkomen…..etc etc. En daar horen begrippen bij als gelijke kansen op ontwikkeling, ongelijkheid toegestaan mits in ieders voordeel en de samenleving in zijn geheel ten goede komend. Lastige kwesties, maar ik weet niet zeker of het georganiseerde verzet tegen de andere en lagere vliegroutes boven de Veluwe die rechtvaardigheid gaat bereiken.

Maar goed. Deze retourticket richting onwetendheid ga ik hier niet boeken. En eigenlijk wilde ik hier helemaal niet over schrijven. Want nu ik hier in Apeldoorn ben, zeg maar een plaats op die Veluwe en onder die nieuwe vliegroutes, had ik toch vooral een weemoedig verlangen naar uitstapjes uit mijn jeugd. Ook retour! En gek genoeg kwam voortdurend de Echoput in mijn kop. Ik kan me weinig herinneren van mijn bezoek daaraan. Dat zal in de jaren zestig vorige eeuw zijn geweest. Een diepe put, een hek, een haag mensen eromheen en een verteller. Tintelende herinneringen. Zachte melancholie verpakt in onduidelijke vage beelden.

Daarom retour. Retour naar de plek ergens tussen Amersfoort en Deventer. Aan wat voorheen een zanderig weggetje was dat door Lodewijk Napoleon (de broer van ….) rond 1809 werd verhard tot een heuse route, een grande route. Aan de route werden waterputten geslagen, bedoeld om de legerpaarden te drenken. En deze put was diep, behoorlijk diep. Ruim 60 meter. Door de hoge ligging van dit deel van de Veluwe (vertel mij wat, een stevige klim!) moest hier diep worden gegraven naar grondwater. En ergens halverwege bevindt zich in de put een merkwaardige knik. De knik die maakt dat het echoot wanneer je hier iets in roept.

Het moet gezegd. Het valt tegen. Soms moet je niet retour gaan. De herinnering uit mijn kindertijd wordt van enige glans ontdaan wanneer ik bij de Echoput arriveer. In mijn herinnering was de put groot, wijd en geheimzinnig. Nu, daar blijft weinig van over. De Echoput is een nu afgesloten klein, piepklein huisje, bijna een transformatorhuis. De deur is dicht, er worden geen mensen meer toegelaten. Op de achtergrond staat een groot modern hotel, annex restaurant. En het is er stil. Geen toerist te zien in dit deel van de Veluwe vlakbij Paleis Het Loo. Waar zijn ze en welke plaats neemt Apeldoorn in toeristisch NL in? De Veluwe eerst het eldorado voor de welgestelde klasse in NL. Chique toerisme voor uitstapjes. Later werd het normaler om de Veluwe te bezoeken. Misschien zelfs wel te normaal? En nu. Uitgestorven, leeg, verlaten en eenzaam. Ik durf het grote bos achter de Echoput niet zonder begeleiding te betreden. Nee, hier mag best iets meer amusement worden geboden. Jammer, deze stille diepte bij de Echoput, en nog even de stilte ver boven het hoofd. 

In 1997 vertrok ik uit de stad Groningen. En vestigde me in de oostelijke regio. Die overgang bezorgde me slapeloze nachten. Een nooit gekende existentiële angst overviel me door het verlies van Groningen. Weet u, dat fantastische boek van de Groninger Autobus Dienst Onderneming (GADO); ‘Een wijde blik verruimt het denken’. Dat drukt precies mijn gevoel over Groningen uit. Mijn beeld van het oosten was heel diffuus. Mij leek het landschap in het oosten, om preciezer...

Pardoes woonde ik in de gelukkigste gemeente van Nederland. Om misverstanden te voorkomen, niet dat ik daar spoorslags naar toe verhuisde toen deze ranglijst naar geluk in de Atlas voor  gemeenten werd gepubliceerd. Nee, ik woonde daar al een tijdje, maar ik wist ‘het’ niet. Ik ben er wel blij mee. Het zet het leven toch in een nieuwe glans. Ik leef nu bewuster. U wil een voorbeeld? Het is al jarenlang mijn gewoonte met goed...

Afgelopen zondagmiddag duurde het even voordat de omroeper bij de FC Groningen het olijke ‘doelpunt deuntje’ door het stadion liet schallen. Het was ook een bizar doelpunt van de FC Groningen tegen Ajax. Keeper vergaloppeert zich met de bal aan de voet. De langdurige stilte doet vermoeden dat de omroeper niet kon geloven dat deze goal zou worden goedgekeurd. Dat gevoel van aarzeling, twijfel, ongeloof bekroop mij toen ik zeer onlangs een brochure van het College...

Zwaar in standpunt, maar vederlicht in aannames en bewijsvoering. Dat was mijn  gevoel na lezing van 'De toekomst van de stad; een pleidooi voor de metropool' van Zef Hemel. Natuurlijk moet  de bekleder van de leerstoel grootstedelijke vraagstukken, gefinancierd door de gemeente Amsterdam, pleiten voor een Nederlandse metropool ergens in de wijde omgeving van Amsterdam. Ik bedoel maar, Hemel kan toch niet een metropool lanceren op het prachtige Schiermonnikoog. Hoewel, hoewel, Amsterdam en Schiermonnikoog zijn aan...

Voetbal is geen kwestie van leven of dood, het is veel belangrijker dan dat. Hmmm!  Bill Shankly, de vroegere manager van Liverpool heeft dat ooit gezegd. Ik kan me erin vinden. We hebben natuurlijk op deze GSRO pagina's vaak gesproken over de oostelijke regio. Valt die eigenlijk wel te definieren, waar ligt die regio dan precies. Ik geloof daar niet zo in. NL is gewoon te klein voor grote verschillen en landschap,mentaliteit,  natuur, hoeveelheid groen zijn...

Tot een jaar of vijf geleden kocht ik mijn schroeven, verf en schuurpapier bij de HUBO op winkelcentrum Lindenhorst in Ede. Vijf minuten fietsen, een eigenaar met kennis van zaken, op de fiets gemakkelijk bereikbaar. Het vertrek van de HUBO markeerde eigenlijk de geleidelijke erosie van dit kleine winkelcentrum. Inmiddels bestaat Lindenhorst niet anders dan in een zeer afgetakelde vorm in een buurt die niet altijd op een prettige manier in het nieuws is. Daarover wilde...

Van augustus tot september interrailde ik in Duitsland. Interrailen lijkt op tienertoeren, maar dan voor een andere doelgroep. Zo kun je binnen een bepaalde periode een aantal treinreisdagen, bijvoorbeeld  in Duitsland, maken. Ik reisde van west naar oost en vice versa. En nu zit ik hier en kijk peinzend naar een Baedeker reisgids 'Deutschland Osten, mit grosser Reisekarte'. Eigenlijk durf ik de gids niet open te slaan, want ik weet dat die ongelooflijk goed is. De...

Ooit beweerde iemand in een obscure kroeg tegen mij dat de verleden tijd van bezitten bezatten was. Wij vulden die verleden tijd al heel aardig in, moet ik zeggen, maar toch knaagde aan mij lang de vraag hoe wij toch op het onderwerp van het bezit waren gekomen. Ik was toen tamelijk berooid, had nog een  onbevangen blik en beschikte over een opgeruimd karakter. Op het materiële vlak ging veel aan mij voorbij. Toen laatst een...

Het is voor intimi geen geheim dat ik van enige deining, opschudding in de natuur gecharmeerd ben. Anders is het zo stil, leeg en lijkt natuur zo zonder doel te zijn. Daarom vond ik het wel vermakelijk onlangs te vernemen dat het Nationaal Park De Hoge Veluwe halverwege jaren dertig vorige eeuw bijna de bestemming autorace circuit had gekregen. De geschiedenis is een vat vol tegenstrijdigheden en de afloop laat zich niet voorspellen. Maar terug naar...

In onbruik geraakt of overbodig geworden vanwege vrede. Dat waren de 53 militaire oefenterreinen die ik ooit, samen met A, A, J en J en anderen, mocht verkopen. Vele van die oefenterreinen lagen in Oost NL. Tja, als je de vijand uit het Oosten verwacht. De terreinen werden aangekocht van Defensie voor 10 miljoen, moesten worden opgeknapt en met een overwegend groene bestemming worden doorverkocht. Wat een bijzondere portefeuille met grondposities was dit! Ik had altijd...

Wekelijks rij ik één keer retour vanuit Nijmegen richting Utrecht. Het kost me minder dan een minuut om de Waal te kruisen met de trein. Omgerekend kost mijn overtocht €0.2 eurocent. De sprong over de Waal kostte de gemeente Nijmegen aanzienlijk meer tijd en geld. Nijmegen investeerde tot nu toe € 850 miljoen in de Waalsprong en is vanaf 1997 serieus bezig de oversteek te maken. Exemplarisch voor de gebiedsontwikkeling grote stijl die in de versukkeling...

'Nein" sagte die Frau lachend. 'Aber in Arnhem ist überhaupt nichts los. Ein Kleinstadt wie hundert andere. Sie werden enttäuscht sein'. Nein, wir fanden in Arnhem keine Sensationen (uit: 'Holland auf den ersten Blick' van Fred Wander 1972). Afgelopen woensdag kwam de GSRO bloggers club bij elkaar in Arnhem. We spraken samenhangend en later ietwat onsamenhangender over de GSRO site en de manier om bezoekers naar de site te trekken. En zo werd het een vermakelijke...

Berlijn lag er weer goed bij de afgelopen week. Gepoetst en opgedoft voor een uitbundige viering van 25 jaar Mauerfall. Het blijft een verbazingwekkende stad. Het lijkt soms een stad op twee snelheden. Van oudsher liggen de welgestelde buurten van Berlijn aan de westzijde. Vooral het zuidwesten, gelegen in de groene, waterrijke overgang naar Potsdam, is zeer geliefd. Het noorden en oosten van de Duitse hoofdstad worden traditioneel tot de arbeidersbuurten gerekend. De buurten die door...

De geschiedenis van een plek beweegt zich met horten en stoten naar een ongewisse bestemming. Neem nu de Prins Mauritskazerne te Ede. Ooit transitie plek voor talloze dienstplichtig militairen die zich bekwaamden in de routines van de krijgskunst. Vervolgens onmisbare schakel in een beoogd wervend woonmileu aan de oostzijde van Ede. En nu, mogelijke hotspot voor een World Food Center.  Deze vermakelijke wendingen rechtvaardigen op zich al een kleine geschiedenis van deze locatie. Organische gebiedsontwikkeling die...

Gerrit Breeman directeur van de woningbouwcorporatie Volkshuisvesting te Arnhem is stellig. 'Een woningbouwcorporatie is er voor huishoudens die zich niet of moeilijk op eigen kracht een koopwoning kunnen veroorloven'. We lopen van zijn kantoor, prachtig gelegen aan de Rijn, langs een klein bedrijventerrein. 'Kijk', wijst hij, 'dat hebben wij 10 jaar geleden gekocht. Het was nog de tijd dat je als corporatie trachtte grondposities te verwerven. Wij deden dat echter niet primair als beleggingsobject of investering...

'Holland auf den ersten Blick' is een reisverslag uit 1972 van twee Oostduitse journalisten. De IJssel maakte niet veel indruk. 'Die Strasse nach Kampen, am Mündungslauf der IJssel entlang, zeigt wieder Zeichen der neuen Zeit; Schiffe auf dem Fluss, Lastwagen auf der Strasse mit Baumateriale und Stahlträgern beladen, Industrieanlagen an den Ufern, supermoderne, nűchterne Gebäude- es ist einer der Zufahrtswege zu den Neulandgebieten Noordoostpolder und Oost-Flevoland'.De IJssel als drager van tekenen van de moderne tijd. De...

Deze week werd bekend dat de provincie Overijssel overweegt via een fonds gronden van gemeenten over te nemen. Daarmee zou de netelige positie van gemeentelijke grondbedrijven in de provincie enigszins verlicht kunnen worden. Dit GSRO blog berichtte al eerder over de moeilijke positie waarin gemeenten in de oostelijke regio zich bevinden met hun grondportefeuille. http://www.ruimtemakers-oost.nl/index.php/blog/entry/grondmarkt-2014-regio-oost-verliest-50-uit-grondexploitaties.  Toch is de vraag of interventie via de provincie een goede zaak is. De gedachte is dat de provincie de gronden...

De economie heeft zo haar invloed op de grondprijzen. De prijs van de grond wordt veelal residueel bepaald. De uiteindelijke opbrengst van een programma (woningbouw, bedrijfsterrein, kantoren) wordt verminderd met de kosten om datzelfde programma te realiseren. Het verschil, residu, bepaalt de prijs van de grond. Bureau Metrum becijfert in haar Outlook Grondexploitaties 2014 dat het afgelopen jaar de prijs van de grond in Nederland met 18% is gedaald. Eén van de belangrijkste functies op de...

Zwolle scoort de laatste tijd opvallend goed in economische studies. Recent kwam daar het oordeel van het (Midden-en Kleinbedrijf) MKB bij. Op een gewogen score van 4 indicatoren over vriendelijkheid voor de ondernemers scoorde Zwolle in Overijssel een tweede plaats na de gemeente Rijssen Holten. Arnhem brengt het erop de Gelderse lijst slechter van af. De Gelderse hoofdplaats bekleedt een 27 ste plaats en is in vergelijking tot vorig jaar 12 plaatsen geduikeld. Nijmegen is pas...

Op 6 november 2013 deed de Afdeling Bestuursrechtspraak van de Raad van State uitspraak over de ontwikkeling van de Kazerneterreinen in Ede-Oost. Tegen de vaststelling van het bestemmingsplan ' Kazerneterreinen' door de raad van de gemeente Ede was beroep ingesteld door de commanditaire vennootschap Wonen op Enka C.V.  Dat is op zich al een boeiende kwestie. 'Wonen op Enka'  vertegenwoordigt de belangen van de private ontwikkelaars van het Enka terrein pal tegenover diezelfde Kazerneterreinen. Van deze laatste...

Marius Prins is directeur van de Participatiemaatschappij Oost Nederland en hij heeft er sinds kort een interessante opgave bij. De provincie Gelderland stelde onlangs 88 miljoen beschikbaar voor de regionale economie: Topfonds Gelderland. Dit investeringsvolume wordt op 'revolverende' wijze in de provincie ingezet. Dat betekent dat de investering zichzelf op een termijn van 10 tot 20 jaar terugverdient uit het rendement van de gestarte business. Geen subsidie of schenking dus maar een investering die in combinatie...

De kaft is saai, de titel smaakt naar beschuit, toch opende ik hoopvol de analyse van de Rekenkamer Oost-Nederland van het grondbeleid van de provincie Gelderland. De grondmarkt wordt de komende jaren meer een issue voor provincies. Immers, ze krijgen er het natuurbeleid en de aankoop perikelen van de Ecologische Hoofdstructuur pardoes bij. Gemeenten verdwenen inmiddels spoorloos van de grondmarkt, provincies zullen zich er juist meer op gaan manifesteren. En vooraf was ik daar niet helemaal...

Mijn dagelijkse fietsroute voert mij vanaf de noordwest kant van Ede via de Doesburgermolen naar het Lunterse Buurtbos. Met een brede slinger keer ik dan huiswaarts. Ik heb dan 14.03 kilometer afgelegd. Een heerlijk tochtje zo aan het begin van de avond wanneer het lawaai van de dag wat verstomd is. Tot voor kort stelde ik mij nooit de vraag naar het grondbezit van de bospercelen waar ik doorheen fiets. Automatisch ga je ervan uit dat...

In de NRC van 8 juli 2013 breekt Erwin van der Krabben, hoogleraar locatie- en vastgoed ontwikkeling aan de Radboud Universiteit Nijmegen, een lans voor concentreren van kantoorontwikkeling bij stations in steden. Hij redeneert dat van overheidswege royaal wordt geïnvesteerd in stationsontwikkeling en openbaar vervoer en dat als contramal daarvan kan worden geëist dat nieuwe kantoorruimte van meer dan 1.500 m2 binnen een straal van 500 meter van het station wordt gerealiseerd. Dan ontstaan rondom stations...